آب زیر زمینی یک سرمایه پنهان

تاریخ کهن سرزمین ایران با آب پیوند عمیقی دارد و خاک همیشه تشنه ما همواره چشم انتظار دستهایی بوده که با همتی بلند آب را از پستی به بلندی برساند و نگاه پر برکت خورشید را به خشکه نگاهی بدل کند .

منابع آب یک کشور به ویژه آب زیر زمینی یک ثروت ملی لست و کمتر فعالیت اجتماعی را    می توان در نظر گرفت که به نحوی با این منبع ارزشمند ارتباط نداشته باشد و آمار و ارقام موجود در این بخش از جمله وابستگی یک سوم جمعیت جهان به آب زیرزمینی گویا اهمیت این گوهر پنهان در زندگی بشر است .

در جلگه سرسبز مازندران علی الرغم نزولات جوی نسبتا مناسب و وجود رودخانه های متعدد بهره برداری از آبخوان های آبرفتی برای مصارف گوناگون از قدیم مرسوم بوده است تا آنجا که در دهه های اخیر بدلیل رشد جمعیت با توجه به عدم وجود آبهای سطحی تنظیم شده و همچنین افزایش سطح زیر کشت ، افزایش بهره برداری از آب های زیرزمینی را می توان ملاحظه کرد به طوریکه طی یک دوره 25 ساله میزان بهره برداری از میزان آب زیرزمینی حدودا 75 برابر شده است که عمده آنها مربوط به سالهای 64 ت 68 می باشد .

بر همین اساس با توجه به نیاز مبرم و روزافزون مردم در ابعاد گسترده و روبه تزاید زندگی به  آب از سالها پیش دولتمردان را بر آن داشته تا نسبت به بهره برداری از منابع آب  قوانین جهت حفاظت منابع آب تدوین نمایند

برای اجرای این نوع قوانین در کشورهای جهان از جمله ایران شرکت آب منطقه ای تاسیس شد که نظارت و اجرای مفاد قانون آب را عهده دار می باشد .

جهت حفاظت  و بهره برداری از آب زیرزمینی در هر شرکت آب منطقه ای بخشی به عنوان حفاظت از منابع آب بطور مستمر در تلاش است تا بهره برداری از آب زیرزمینی که قسمت اعظم آب قابل استحصال را در خود جای داده است دچار هرج و مرج و بی نظمی نگشته و عوارض جانبی حاصل از افت سطح آب زیرزمینی بوجود نیاید زیرا اگر برداشت از آب زیرزمینی بطور بی رویه و بدون درنظر گرفتن حجم آب قابل بهره برداری صورت گیرد افت سطح آب در این منابع شروع و تداوم آن باعث :

1-کم شدن دبی منابع آبی مجاور از جمله چاهها ، چشمه و قنات  می شود

2- افت سطح آب ناگزیر منجر به کف شکنی ، پایین بردن پمپ ، افزایش طبقات پمپ ، لوله جدار لوله آبده ، شافت و غلاف و تعویض موتور می گردد یا مالک مجبور می شود که محل چاه را تغییر مکان دهد که در هر حال هر یک از این موارد هزینه های زیادی را در بر خواهد داشت .

3- افت سطح آب منجر به کاهش آبدهی چاهها می شود که در نتیجه برای برداشت آب کافی لازم است موتور ساعات بیشتری کار کند که در نتیجه منجر به افزایش هزینه سوخت و هزینه های جاری موتور پمپ می شود .

4- افت سطح آب موجب برهم خوردن تخلخل اولیه رسوبات آبرفتی شده که پیامد آن از بین رفتن بخشی از اراضی کشاورزی ، هدر رفتن مقدار ی از آب کشاورزی و از دست رفتن دائمی بخشی از گنجایش آبخوان می شود .

5- علاوه بر موارد فوق در مناطقی مانند مازندران ،گلستان وگیلان  که در ساحل دریا قرار    گرفته اند افت سطح آب زیرزمینی باعث پیشروی آب شور و تلخ در یا به طرف آب زیرزمینی شده و باعث آلوده شدن آب این منابع گردید ه و آنها را از حیز انتفاع خارج می گرداند .

زیرا اینگونه آبها باعث افزایش املاح در خاک شده که از یک طرف خاک را لم یزرع می کند و از طرفی هر نوع محصولی که با این آبها مشروب شود با اولین آبیاری خشک خواهد شد .

آنچه که در استان مازندران موجب افت  آب زیرزمینی وتبعات ناشی از آن می شود حفر چاههای غیر مجاز در مجاورت چاههای دارای پروانه ، آب بندانها ، انهار ، قنات و چشمه هاست که مالکین اینگونه چاهها ضمن آنکه به دلیل عدم رعایت اصول فنی نه تنها متحمل خسارت و زیان شده بلکه مشکلات عدیده ای را برای مجاورین پدید می آورند .

نکته دیگر که بسار مهم و قابل توجه است و منابع آب زیرزمینی را تهدید می کند آلودگی منابع آب زیرزمینی است که امروزه  متاسفانه به دلیل عدم شناخت صحیح و یا عدم درک از میزان سریع آسیب پذیری آبهای زیرزمینی این سرمایه ملی در معرض تهدید جدی قرار گرفته بطوریکه بسیاری از فاظلاب صنعتی و شهری به درون سفره های آب زیرزمینی هدایت می شود و یا آنکه زباله و فاضلاب خانگی به روش نادرستی به داخل تراوش می کنند و کشاورزان نیز با مصرف بی رویه کود گاها سهم زیادی در آلودگی آب زیرزمینی خواهند داشت لذا ضروری است هر کس آب را در شعاع دست خود مصون از تعرض آلودگیها نگاه دارد زیرا حیات بشر و تمامی موجودات زنده به آب سالم ارتباط دارد.